“Ik heb een heel uitgesproken karakter. Ik ben nogal excentriek en creatief en dat zie je ook aan mijn kleren. Felle kleuren, leuke patronen en vooral niet te veel zwart. De eerste keer dat ik een rode panty droeg, draaiden mensen in de buurt hun hoofd als ze mij zagen. Wat een schande! Vroeger hechtte ik veel belang aan wat anderen van mij dachten, nu niet meer.

Want ik heb geprobeerd om erbij te horen, om net te zijn zoals hen. Maar na jarenlange pesterijen en geroddel ben ik daarmee gestopt. Ik was gewoon niet gelukkig. Ik heb mijn masker afgezet en mijn eigen keuzes gemaakt. Bevalt het anderen niet? Dan is dat hun probleem. Ik weiger mij te houden aan al die idiote regeltjes.

Want het jodendom draait om het grote geheel, en niet om die kledingvoorschriften. Of je een goed mens bent, dat is waar het om draait. Al die strenge regeltjes en details, daar hecht ik geen belang meer aan.

Dat ik broeken draag, maakt mij ook geen slecht mens. Als dat wel het geval zou zijn, zou er iets grondig fout zijn met het joodse geloof. Mijn ouders steunden mij in mijn beslissing om een broek te dragen. Toch schrok mijn vader nogal hard toen ik daadwerkelijk een broek kocht. Het idee vond hij volstrekt normaal, maar de realiteit was toch even slikken.

“Ik heb mijn tweelingbroer al vijf jaar niet meer gezien. Ik denk dat hij zou schrikken moest hij zien welke kleren ik nu draag.”

Niet alleen mijn kleren stuiten veel orthodoxe joden voor de borst, maar ook mijn levenskeuzes. Ik ben nu 27 jaar, maar nog steeds niet getrouwd. Het staat ook niet direct op mijn planning. Conservatieve joodse vrouwen trouwen meestal als ze achttien jaar zijn. Veel van mijn leeftijdsgenoten hebben nu al drie kinderen. In hun ogen ben ik al stokoud, maar ik voel me nog piepjong. Ik wil eerst ontdekken wie ik ben en wat ik wil, vooraleer ik aan een gezin begin.

Want soms vraag ik mij af of mijn vroegere vriendinnen wel echt gelukkig zijn. Vanaf hun achttien al een huwelijk en kinderen, strenge regels en weinig tijd voor jezelf. Want bij orthodoxe joden staat de man centraal: hij draagt de mooie kleren, terwijl een vrouw zich bijna moet verstoppen. Tijdens de religieuze feesten neemt hij altijd de leiding en de vrouw moet zwijgen. Als een jongen volwassen wordt, krijgt hij een groot feest. Meisjes krijgen niks.

En dat klopt ergens niet. In de bijbel spelen vrouwen vaak een belangrijke rol. Waarom is daar niks meer van te merken? Moest ik een man zijn, zou ik misschien ook wel orthodox-joods zijn, want die hebben het gemakkelijker dan vrouwen. Ik heb een tweelingbroer en hij is wel orthodox. Hij woont samen met zijn vrouw in Israël en heeft al drie kinderen. Ik heb hem al vijf jaar niet meer gezien. Ik denk wel dat hij zou schrikken moest hij zien welke kleren ik nu draag.

Ik ben dankbaar dat mijn ouders mij op een moderne manier hebben opgevoed. Ik kijk met een heel open blik naar de wereld. Ik lees enorm veel boeken en wil zoveel mogelijk leren, ook al geloof ik niet elke theorie. Ik ga bijvoorbeeld niet akkoord met het darwinisme, maar toch vind ik het belangrijk om te weten wat het betekent. Mijn ouders hebben er nooit een probleem van gemaakt dat ik over alles wel iets wil weten.

“Ik zou gerust verliefd kunnen worden op een atheïst, zolang hij maar aanvaardt dat ik in God geloof.”

Die stroom van informatie heeft mijn geloof nooit doen wankelen. Ik voel me echt jood, maar dan een moderne jood. Iemand die mee gaat met de maatschappelijke evoluties. Ik wil dan ook een partner die even open-minded is als ik. En hij hoeft zeker geen jood te zijn. Ik zou gerust verliefd kunnen worden op een atheïst, zolang hij maar aanvaardt dat ik in God geloof. Ik heb respect voor alles en iedereen en zie dat als een grote troef. Ik ben er dan ook van overtuigd dat een open opvoeding de beste keuze is.

Toch heeft mijn open opvoeding ook nadelen gehad. Mijn ouders waren nieuw in Antwerpen toen ik werd geboren. Ik kwam in een heel religieuze meisjesschool terecht waar iedereen familie van elkaar was: zussen, nichten en achternichten, schoonfamilie,.. Iedereen was verwant aan elkaar. Ik werd dan ook meteen uitgesloten. Ik heb mijn middelbaar in een andere joodse school gedaan, maar daar snelde mijn reputatie als ‘de outsider’ mij voorbij. Ik was zeker geen populair meisje.

Toen ik naar de hogeschool ging, voelde ik mij wel meer aanvaard. Het was ook de eerste keer dat ik met jongens in klas zat. Ik vond het fantastisch! En uiteraard waren er een paar rotte appels die mij pestten vanwege mijn geloof, dat vond ik  moeilijk. Ergens vind ik het nu best wel grappig: in de lagere school en in het middelbaar werd ik nooit als een echte jood gezien, en plots was ik ‘die joodse’.

Sommige mensen schrokken wel nogal van het feit dat ik zo open ben. De Joodse gemeenschap heeft de reputatie heel gesloten te zijn. En dat klopt deels wel: vooral orthodoxe joden sluiten zich af van de buitenwereld. Zij vinden dat ze niks gemeen hebben met niet-joodse mensen en die maken dan ook geen deel uit van hun wereld. Anderen hebben veel schrik voor antisemitisme. Zij blijven in hun eigen wereldje, dat is veilig. Voor hen telt enkel je religie; je andere eigenschappen en verwezenlijkingen hebben geen belang.

Maar orthodoxe joden vormen een minderheid binnen de hele joodse gemeenschap. De meeste joden staan wel open voor anderen. En zo’n gemeenschap heeft voordelen: overal ter wereld helpen joden elkaar. Mijn broer was bijvoorbeeld gestrand in Zwitserland toen zijn vliegtuig een noodlanding moest maken. Een Zwitserse jood heeft hem meteen wat eten en geld gegeven. Dat vind ik zo ontzettend mooi aan het jodendom: iedereen helpt elkaar. En dat is waar het volgens mij om draait, en niet om de lengte van je rok of de kleuren van je kledij.”

Kritisch, grappig, beetje zot.

Als ik met mijn hoofd in de vacht mijn konijn lig.

Jolene van Dolly Parton.

Jeanne d’Arc: zij was zo jong en heeft toch veel betekend.

De geheime Vlaeykensgang: je staat precies terug in de middeleeuwen!

Interview en foto’s door Hannelore Bara.